تأثیر عوامل اقلیمی و مدیریت زراعی بر فراوانی زنجرک خرما (ommatissus lybicus bergevin (hem.: tropiduchidae در شمال استان هرمزگان و جنوب استان فارس

زنجرک خرما، ommatissus lybicus bergevin، یکی از آفات کلیدی خرما در برخی از کشورهای خاورمیانه از جمله ایران و شمال آفریقا است. در این مطالعه، اثر برخی عوامل اقلیمی و مدیریت زراعی بر فراوانی این آفت طی سال های 1389 و 1390 در شمال استان هرمزگان و جنوب استان فارس بررسی شد. به منظور تعیین رابطه تراکم زنجرک خرما با عوامل مدیریتی از تجزیه همبستگی و تحلیل عاملی استفاده شد. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که در بین بیشتر مناطق بررسی شده، متغیرهایی مانند سن و ارتفاع نخل ها، کشت مخلوط با مرکبات، کود دهی، جمعیت زنبورهای زرد (vespidae)، شدت آلودگی به علف های هرز و تعداد برگ دارای همبستگی مثبت و متغیرهایی مانند دور آبیاری، کاربرد آفتکش، شدت آلودگی به کنه و سپردارها و فاصله بین نخل ها دارای همبستگی منفی با تراکم آفت بودند. بر اساس یافته های حاصل از تحلیل عاملی، هفت عامل استخراج شده در مجموع 68/74 درصد واریانس کل را تبیین کرد. جهت بررسی تأثیر هر یک از عامل های شناخته شده بر تراکم جمعیت پوره زنجرک خرما از رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد سهم عاملی که دارای متغیرهای دیوار دور باغ، جمعیت زنبورهای زرد و فاصله بین نخل ها بود در پیش بینی تراکم زنجرک خرما بیشتر است. دو عامل بعدی که دارای بیشترین سهم در پیش بینی تراکم زنجرک خرما بودند به ترتیب دارای متغیرهای جمع آوری برگ های هرس شده و شدت علف های هرز و متغیرهای دور آبیاری، سن و ارتفاع نخل، تعداد برگ و نوع کشت بودند. یافته ها نشان داد سه منطقه فراشبند، حاجی آباد و جهرم که دارای بیش ترین آلودگی بودند، کمترین میزان ساعت های آفتابی روزانه و بیشترین رطوبت نسبی هم داشتند.